به نقل از انجمن شرکت پخش ایران:در فرآیند شکل‌گیری فعالیت‌های اقتصادی، دو
رکن اساسی تولید‌کننده و مصرف‌کننده باانگیزه‌های مشخص و متفاوت وارد عرصه
فعالیت می‌شوند. تولید کنندگان به دنبال هدف کسب سود و مصرف‌کنندگان در پی
کسب مطلوبیت و رضایتمندی هستند. پیوند و اتصال این دو گروه در تهیه و
ارایه کالا منجر به تشکیل بازار می‌شود.
در جوامع ابتدایی یا کوچک، که حجم مبادلات کم و مکان جغرافیایی مبادله
محدود است، اطلاع از نیازهای مصرف‌کنندگان و ارایه کالا یا خدمت به آنها با
سرعت و کمترین هزینه مبادله صورت می‌گیرد. لکن با پیچیده‌تر شدن روابط
اجتماعی، گسترش شهرنشینی، توسعه قلمرو جغرافیایی سکونت و فعالیت اقتصادی،
رکن سومی به دو رکن ذکر شده اضافه شد که آن توزیع میباشد.
نظام توزیع کالا و خدمات به عنوان مجموعه فرآیندهای موجود بین تولید تا
مصرف در نظر گرفته می‌شود. در بخش تولید، فرآیندهای نگهداری، حمل و نقل،
بنکداری، پخش، عمده‌فروشی و خرده فروشی و در رأس همه آنها نظام مدیریت
فرآیندهای مذکور، مطرح می‌شود. از بعد مصرف نیز افزایش آگاهی،بهبود سلامت و
ایمنی، پیشبرد عقاید مصرف‌کنندگان و ایجاد بازار رقابتی منصفانه برای
مصرف‌کنندگان مورد توجه قرار می‌گیرد.
مشکلات و ریشه‌ها درنظام توزیع در اقتصاد ایران، نظام مدیریتی و
حلقه‌های نظام فعلی توزیع دچار مشکلات و ویژگی‌های خاص است که مهمترین آنها
به شرح زیر است:
۱ـ نبود آمار و اطلاعات کافی درخصوص فرآیندهای توزیع؛
۲ـ نامطمئن و غیررسمی بودن بخش قابل توجهی از حمل و پخش کالا در شبکه توزیع؛
۳ـ تعدد واحدهای صنفی در سطح خرده فروشی؛
۴ـ نبود نماینده کشوری در رسته‌های مختلف حوزه اصناف کشور؛
۵ـ عدم امکان تعامل کشوری میان اصناف برای استفاده از توانایی‌ها و ظرفیت‌های صنفی (با رویکرد توسعه صادرات و تنظیم بازار)؛
۶ـ بالا بودن هزینه‌های شبکه توزیع کالا؛
۷ـ ناهمسانی نظام کدینگ کالایی بین مبادی ورود و شبکه توزیع داخلی؛
۸ـ عدم برخورداری از تشکل‌های غیردولتی حمایت از حقوق مصرف‌کننده؛
۹ـ عدم برخورداری از نهاد مدون تنظیم‌کننده بازار.
مشکلات فوق، نشان می‌دهد که در نظام فعلی توزیع خلاهایی وجود دارد. این
در حالی است که در قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی ـ اجتماعی به منظور
افزایش ضمانت عملکرد این نظام، وزارت بازرگانی مجاز شده است تا در مواردی
که تشخیص می‌دهد به جبران نیازهای داخلی از طریق واردات و بدون انتقال ارز
بپردازد.
با اینحال، همچنان مشکلاتی در نظام توزیع مشاهده می‌شود که ضرورت اتخاذ
راهکارهای عملیاتی در جهت اصلاح این نظام و بهبود وضعیت کارایی در آن را
مشخص می‌سازد.